Depresyon, uzman danışmanlarımızla çözümsüz değil.
Her ne kadar günlük hayatımızda moralimiz bozulduğunda ya da canımızı sıkan bir durum ile karşılaştığımızda hemen “depresyondayım” desek de depresyon, belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilen, psikolojik, biyolojik ve sosyal faktörlerin birleşiminden oluşan son derece karmaşık bir duygu durum bozukluğudur.
Depresyon belirtileri bireyler arasında farklılık gösterebileceği gibi en sık karşılaşılan karakteristik özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Ümitsizlik, değersizlik ve çaresizlik hisleri
Duyguları kontrol edememe
Günlük aktivitelere duyulan ilginin azalması
İştahta belirgin artış/azalış
Kiloda belirgin artış/azalış
Uyku düzeninde belirgin değişimler
Belirgin öfke ve huzursuzluk
Belirgin enerji kaybı
Kendinden nefret etme, şiddetli suçluluk duygusu
Dikkatsiz davranışlarda artış
Odaklanmakta problem
Nedeni belli olmayan fiziksel ağrılar
Depresyonun önemli fiziksel belirtileri birisi de mide ve bağırsakta ortaya çıkan rahatsızlıklardır. Özellikle kronik depresyonda bazı insanlar depresyonu mide rahatsızlığı şeklinde yaşayabilir. Midedeki asitin fazla salgılanması, karın ağrısı, şişlik, bulantı ve kusma tarzında da kendini gösterebilir
Depresyonun önemli etkilerinden bir tanesi de uykuda söz konusu olur. Yani kişinin uyku düzeni bozulabilmektedir. Uykuya dalma sorunu, dalamama, dalsa da sık sık uyanma tarzında sorun söz konusu olabilir. Aşırı derecede fazla uyumada kendini gösterebilmektedir.
Bir başka önemli depresyon belirtisi de iştahın değişmesidir. Kişi de aşırı iştahsızlık buna bağlı olarakta aşırı kilo kaybı yaşanabilir. Ya da çok fazla yeme davranışı da söz konusu olabilir. Özellikle tatlı ve karbonhidrat türü yiyecekler yenmektedir.
Klinik Depresyon (Majör Depresif Bozukluk)
Klinik depresyon, depresyon türleri içerisinde en şiddetli olarak değerlendirilen türdür. İnatçı üzüntü hali, ümitsizlik, değersiz hissetme gibi yoğun olumsuz duygularla seyreder ve kendiliğinden düzelmesi mümkün değildir. Bir kişiye klinik depresyon tanısı konulabilmesi için iki haftalık bir zaman periyodu içerisinde aşağıdaki durumların beş ya da daha fazlasını karşılıyor olması aranır;
Günün çoğunluğunda depresif hissetme
Günlük aktivitelere ilginin azalması
Belirgin kilo artışı ya da azalışı
Şiddetli uykusuzluk ya da uyanamama hali
Düşünce ve hareketlerde yavaşlama
Günün çoğunluğunda bitkin/yorgun hissetme
Odaklanmakta ve karar vermekte güçlük
Tekrar eden ölüm ya da intihar düşünceleri
Atipik Özellikli Majör Depresif Bozukluk
Majör depresif bozukluklar kategorisinde değerlendirilen atipik depresif bozukluk kişilerde belirli davranış kalıplarıyla kendisini gösterir. Atipik depresyon yaşayan kişilerin duygu durumları dış uyaranlara göre şiddetli değişimler gösterir. Alınan iyi haberler karşısında aşırı sevinç, kötü haberlerde ise aşırı üzüntü görülebilir. Atipik depresyon genellikle ilk defa gençlik yıllarında başlar ve yetişkinlik süresince devam eder. Atipik depresyon yaşayan kişilerde genellikle aşağıdaki belirtiler görülür;
Kiloda belirgin artış
İştahta belirgin artış
Yoğun uyku hali
Kollarda ve bacaklarda ağırlaşma hissi
Reddedilmeye karşı hassasiyet
Mevsimsel Duygu Durum Bozukluğu
Mevsimsel duygu durum bozukluğu belirli mevsim dönemlerinde görülmesiyle diğer depresyon türlerinden ayrılır. Özellikle gün ışığının azaldığı kış dönemlerinde görülen mevsimsel duygu durum bozukluğu popülasyonun %1-%2’lik bölümünü etkiler ve genellikle kadınlarda ve gençlerde görülür. Mevsimsel duygu durum bozukluğu yaşayan kişiler kış aylarında yaz aylarında oldukları hallerinden bambaşka bir görüntü sergilerler; genellikle ümitsiz, üzgün, stresli ve ilgisiz bir görüntüyle devam eden mevsimsel duygu durum bozukluğu sonbahar- kış döneminde başlayıp günlerin uzadığı ilk bahar yaz aylarına kadar devam eder.
Melankolik Özellikli Majör Depresyon
Melankolik özellikli majör depresyonda kişiler önceden zevk aldıkları neredeyse hiçbir aktiviteden zevk almamaya başlarlar ve kişiye majör depresif bozukluk tanısı konulabilmesi için aşağıdaki belirtilerden en az üç tanesini daha sergilemeleri beklenir;
Zevk alınan çoğu/tüm aktivitelerden zevk alamama
Yaşanan iyi olaylar karşısında tepkisizlik
Psikomotor davranışlarda farklılaşma
Şiddetli suçluluk duygusu
Uykusuzluk
Sabah yaşanan depresyonda artış
Psikotik Özellikli Majör Depresif Bozukluk
Halisünasyon ve sanrılarla seyreden majör depresif bozukluk türü psikotik özellikli majör depresyon olarak adlandırılır. Psikotik özellikli majör depresyonda kişiler kendilerinin değersiz olduklarını ve yaşamayı hak etmediklerini söyleyen sesler duyduklarını belirtebilirler.
Katatonik Özellikli Majör Depresif Bozukluk
Katatonik özellikli majör depresyon yaşayan kişilerde psikomotor davranışlarda şiddetli bozulmalar görülür. Katatonik özellikli depresyonda aşağıdaki belirtilerin en az iki tanesinin görülüyor olması aranır:
Kaslarda hareketsizlik
Nedensiz kas hareketleri
Şiddetli negativite ya da hiç konuşmama
Alışılmamış beden pozisyonu
Başkalarının söz ve hareketlerini tekrar etme
Distimik Bozukluk
Distimi depresyonun hafif ancak kronik formlarından biridir. Belirtileri genellikle en az iki yıl boyunca devam eder. Distimik bozukluk bireyin yaşamını klinik depresyona göre daha olumsuz etkiler çünkü belirtileri daha uzun bir süre boyunca kendisini gösterir. Distimik bozukluk yaşayan kişilerde günlük aktivitelere duyulan ilgide azalma, kendilerini ümitsiz hissetme, verimlilikte düşüş ve düşük özgüven gibi belirtiler sıklıkla görülür. Distimik bozukluk yaşayan kişiler çevreleri tarafından genellikle eleştirel, sürekli şikayet eden ve yaşamdan zevk alamayan bireyler olarak tanımlanır.
Depresyon tedavisi ilaçlarla yapılabilmektedir ancak baş dönmesi, mide bulantısı, sersemlik hali ve uyku düzeninde bozulmalar, algı bozukluğu ve konsantrasyon bozukluğu gibi yan etkileri sebebiyle tercih edilmeyebilir.
Terapi yöntemiyle düzelmeler yan etkisiz ve daha etkili olsa da ücreti sebebiyle cep yakabilecek düzeyde olabilmektedir.